Photovoice met kinderen: een handleiding en kennisclip

Hoe zien kinderen hun wijk? Welk mogelijkheden zien zij om in hun wijk gezond te leven? Om deze vragen te beantwoorden, gebruikte Hogeschool Windesheim de zogenaamde ‘Photovoice-methode’. Een participatieve onderzoeksmethode waarbij je als onderzoeker de kinderen op zoek laat gaan naar die plekken waar ze (niet) graag eten of spelen. Om ze vervolgens mee te laten denken over de oplossingen. Deze methodiek, die ook voor andere doelgroepen goed is te gebruiken, is nu beschikbaar voor andere onderzoekers door middel van een handleiding.

De handleiding – met daarin een stappenplan en tips & tricks – is opgezet door Lisa Wilderink, promovendus bij lectoraat Gezonde Samenleving van Hogeschool Windesheim. In het kader van het project MAPZ maakte zij gebruik van Photovoice. Project MAPZ is een onderzoeksproject in de Zwolse wijken met de meeste gezondheidsachterstanden. Het project is onderdeel van het onderzoek naar Zwolle Gezonde Stad: een integrale aanpak gericht op het verkleinen van gezondheidsverschillen. Zwolle wil dat alle kinderen gezond en gelukkig opgroeien. Welke voorzieningen, activiteiten en andere (sociale en fysieke) kenmerken van de wijk dragen hieraan bij? Wat kan er beter? De kinderen weten zelf het beste wat er nodig is in de wijk. Daarom werkten Lisa Wilderink en jongerenwerkers van Travers Welzijn samen met de kinderen aan het realiseren van een gezonde wijk. Project MAPZ gebruikt en evalueert in deze samenwerking verschillende werkwijzen, waaronder Photovoice.

Photovoice is een participatieve actieonderzoeksmethode waarbij deelnemers aan de hand van een opdracht zelf als fotograaf aan de slag gaan. De kern van de methode is dat foto’s die de deelnemers maken, gebruikt worden als uitgangspunt voor een verdiepend gesprek tussen hen, de onderzoeker en eventueel beleidsmakers. De conclusies die daaruit komen staan aan de basis voor acties, die de deelnemers zelf uitvoeren.

Door het gebruik van Photovoice zijn er verschillende resultaten behaald. Zo is bijvoorbeeld boven tafel gekregen hoe kinderen aankijken tegen hun wijk als het gaat om (on)mogelijkheden om gezond te leven en hebben zij acties uitgevoerd die bijdragen aan een gezondere wijk. Ook hebben de kinderen geleerd van deelname aan het project: namelijk vaardigheden zoals een probleem identificeren, samenwerken, conclusies trekken en deze omzetten in acties. Belangrijker misschien nog wel is dat de kinderen hebben ervaren dat zij zelf een bijdrage kunnen leveren aan verandering van de wijk; empowerment. Tot slot is een mooi resultaat dat onderzoekers en jongerenwerkers van de procesevaluatie veel geleerd hebben over Photovoice en het betrekken van kinderen in onderzoek en beleid.