Een gezond leven in een gezonde leefomgeving is geen vanzelfsprekendheid. Opvallend daarbij is dat iemands gezondheid voor een groot deel samenhangt met zijn of haar opleidingsniveau, inkomensniveau en/of beroepsstatus. Zo leven mensen met een lage opleiding gemiddeld vijf jaar korter en ongeveer veertien jaar in minder goede gezondheid. Deze sociaaleconomische gezondheidsverschillen blijken een hardnekkig fenomeen te zijn, want ondanks de groeiende welvaart in Nederland en de toegenomen sociale mobiliteit nemen de verschillen niet af (zie onderstaande infographic).
Hoe komt dat nu, en wat kunnen we daar aan doen? Daar is al veel kennis over ontwikkeld. Zo weten we uit de gezondheidswetenschappen wat de invloed van leefstijlen kan zijn, en waarom het zo belangrijk is dat de gezonde keuze de meest logische keuze is. Hier is de afgelopen jaren fors op ingezet, vanuit verschillende disciplines. Maar een structurele oplossing lijkt het niet te bieden. Voor preventie en een duurzame aanpak van gezondheidsverschillen is het essentieel om ook bij andere oorzaken stil te staan, zoals bijvoorbeeld onderwijsachterstanden, armoede, schulden, woonomstandigheden en laaggeletterdheid: de oorzaken achter de oorzaken. De vervolgvraag is hoe je deze kloof kan dichten. Hoe kan je in de praktijk op verschillende vlakken (individu, omgeving, maatschappij) en vanuit verschillende domeinen (zorg, welzijn, wonen, sport, techniek, educatie, arbeid) het verschil maken? Wat werkt wel en wat werkt niet?
Verschillende lectoraten van Platform Stad en Wijk doen hier al jaren onderzoek naar. Deze kennis is gebundeld in het e-magazine gezondheidsverschillen. Aan de hand van artikelen, columns, video’s, interviews en infographics laten diverse onderzoekers van hogescholen hun licht schijnen over dit thema. Dit doen zij op basis van praktijkgericht onderzoek dat zij in hun eigen stad hebben uitgevoerd. Dit betekent dat hun onderzoek en interventies in een directe afstemming met de praktijk worden ontwikkeld, samen met onder andere bewoners, gemeenten, welzijns- en zorginstellingen. Het magazine laat zien hoe divers de problemen en daarmee de oplossingsrichtingen zijn en hoe deze met elkaar samenhangen. Daarnaast biedt het nieuwe inzichten en inspiratie om met dit vraagstuk aan de slag te gaan.
Het e-magazine stond onder redactie van Natascha Notten (lector Gezonde Samenleving, Hogeschool Windesheim), Lisbeth Verharen (lector Versterken van Sociale Kwaliteit, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen), Gerben Helleman (Platform Stad en Wijk) en Hasse van der Veen (Platform Stad en Wijk).
Tijdens het webinar Gezondheidsverschillen werd er door bovenstaande lectoren dieper op dit onderwerp ingegaan door middel van een probleemanalyse en werden er oplossingsrichtingen geboden. Een van deze oplossingsrichtingen is het inzetten van ervaringsdeskundigheid. Hoe dit van waarde kan zijn, lichtte Robin Smits toe, ervaringsdeskundige bij het Leeratelier JIP (Jongeren, Inclusie en Participatie) van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Daarnaast kunnen studenten een belangrijke rol spelen bij projecten die zich richten op het verkleinen van gezondheidsverschillen. Hierover deelde Tatevic Azarjan, student Mondzorgkunde aan de Hogeschool Utrecht, haar ervaringen bij U on Board, een project dat zich richt op het verbeteren van sportparticipatie en mondgezondheid bij jonge vluchtelingen.
Platform Stad en Wijk 