Congres Plekken van hoop en verandering

Steden en wijken staan ook de komende jaren voor belangrijke opgaven. Dat is niets nieuws. Wel de manier waarop deze complexe vraagstukken worden opgepakt: niet door één of twee partijen van bovenaf, maar door van onderop de krachten te bundelen in nieuwe samenwerkingsverbanden om zo het verschil te maken. Plekken van hoop en verandering.

Op steeds meer plekken in Nederland pakken burgers, ondernemers, maatschappelijke instellingen en/of de gemeente gezamenlijk belangrijke vraagstukken op. Partijen en personen gaan met elkaar aan de slag omdat zij een kans zien of een urgente kwestie willen oppakken. In plaats van dat één dominante actor het voor het zeggen heeft, gaat het hier om een netwerk van diverse partijen die werken aan creatieve oplossingen voor vraagstukken op individueel, buurt- of wijkniveau. Samenwerkingsverbanden waarbij ten opzichte van het verleden nieuwe partijen aan tafel schuiven en/of partijen een andere taak hebben. Die nieuwe samenwerkingsverbanden en de verschuivende rollen en (machts)verhoudingen tussen partijen staan centraal bij dit congres.

Voor wie?
Het congres is bedoeld voor bewoners, stadsmakers en professionals in beleid, praktijk en hoger onderwijs. Deelnemers krijgen meer inzicht in hoe dit soort – veelal multidisciplinaire – samenwerkingsverbanden ontstaan en hoe ze georganiseerd zijn. Tegelijkertijd wordt de vraag gesteld wat de reikwijdte is en de grenzen zijn van deze samenwerkingsverbanden. We besteden met andere woorden aandacht aan de sterke en zwakke kanten van algemeen gehanteerde begrippen als burgerkracht, co-creatie en veerkracht. Of voor wie liever Engelse termen hanteert: civil society, collaborative governance, crafting communities, do-it-yourself urbanism en urban commoning.

Boekpresentatie
Tijdens het congres wordt onder andere het boek ‘Plekken van hoop en verandering’ gepresenteerd en gerecenseerd. In dit boek geven diverse (docent)onderzoekers van hogescholen door middel van praktijkgericht onderzoek inzicht in deze nieuwe lokale samenwerkingsverbanden. Met onder andere praktijkvoorbeelden uit Amsterdam (Buurtvoorziening De Evenaar), Arnhem (De Blauwe Wijkeconomie), Rotterdam (De Voedseltuin en Zorgvrijstaat) en Utrecht (Wijkacademies Opvoeden). Dit boek komt mede tot stand door een financiële bijdrage van Regieorgaan SIA en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het boek is te bestellen bij uitgeverij Eburon.

Programma
In het plenaire gedeelte zullen diverse lectoren van verschillende hogescholen inzage geven in hun onderzoeksresultaten. Ook zal Willem Trommel, hoogleraar Bestuur en beleid aan de Vrije Universiteit Amsterdam, zijn visie geven op wat hij noemt ‘crafting communities’ en geeft onder andere Willem Stam, voorzitter van het LPB (platform voor wijkgericht werken) aan hoe hij naar deze nieuwe samenwerkingsvormen kijkt. Daarnaast worden er diverse workshops gegeven, waaronder:

Workshop 1 – Samenwerken in de nieuwe generatie buurthuizen
Bij het beheren en programmeren van plekken in de buurt voor ontmoeting, interactie en hulpvragen is er een steeds een grotere rol weggelegd voor bewoners. Er zijn meer laagdrempelige basisvoorzieningen waarbij bewoners de programmering en/of het vastgoed overnemen. Deze worden in meer of mindere mate gefaciliteerd door de gemeente en ondersteunt via diverse professionals. Hoewel de invulling per locatie verschilt, zoekt men op al deze plekken van zelforganisatie naar nieuwe rollen, taken en verhoudingen tussen bewoners en professionals. Daarnaast worstelt men met verantwoording, de vervlechting van informele en formele activiteiten en de spanning tussen financieel en maatschappelijk rendement. Tijdens deze workshop bespreken we onder andere de lessen van De Evenaar, een ‘huis van de wijk’ in Amsterdam-Noord en enkele Engelse voorbeelden. Dit laatste in het kader van het Lab Right to Bid, een tweejarig kennis- en leertraject van de VNG en het ministerie van BZK dat experimenteerruimte biedt aan gemeenten en burgerinitiatieven en begeleidt wordt door Platform 31.

Workshop 2 – Samenwerken aan de leefomgeving
Bewoners, overheden en marktpartijen werken steeds meer samen in en aan de gebouwde omgeving. Ervaring, kennis en kracht worden zo gebundeld. Maar welke ingrediënten maken dat deze samenwerkingen tot een goed eindresultaat leiden? Wat hebben partijen daarbij nodig van elkaar? En waar liggen de grenzen van bewonerskracht en van gemeentelijke regie? In het Statenkwartier in Den Haag zijn bewoners een initiatief gestart waarbij zonnepanelen op het dak van het Museon energie opwekken voor de buurt. Andere buurtbewoners kunnen zich bij hen inschrijven om panelen te kopen. Wat waren de succes- en faalfactoren in de samenwerking achter dit project? Elders in Den Haag kunnen straatbewoners gezamenlijk een mobiele fietsvlonder met fietsnietjes aanvragen bij de gemeente, die dan geplaatst wordt op een autoparkeerplaats. Wanneer er geen bezwaar is van omwonenden, wordt de vlonder na drie maanden vervangen door permanente fietsparkeerplekken. Gaat de gemeente hier moedig het experiment aan, of legt zij de verantwoordelijkheid te makkelijk bij de burger? Platform STAD achterhaalt aan de hand van deze twee casussen aanbevelingen voor gemeentes, bewoners en bedrijven die samenwerken aan de leefomgeving.

Workshop 3 – Samenwerken in het zorgdomein
Hoe creëer je een veerkrachtige en zorgzame wijk voor en door bewoners? In Rotterdam West hebben bewoners samen met professionals een laagdrempelig netwerk opgebouwd waardoor hulpvragen eerder en beter worden beantwoord. In deze zogenaamde ‘Zorgvrijstaat’ benut men de overwaarde in de wijk, zoekt men naar collectieve oplossingen en denkt men in netwerken. Een soortgelijke vorm van samen-redzaamheid vinden we in de wijk Stevenshof in Leiden. Hier draait een pilot waarin bewoners en wijkorganisaties elkaar ontmoeten, ideeën ontwikkelen en samenwerken aan éénzelfde doel: een gezonde wijk. Bij beide casestudies proberen partijen op basis van een gedeelde ambitie elkaars kwaliteiten te leren kennen, zoekt men naar logische verbindingen en heeft men gesprekken over eigenaarschap, identiteit, belangen en zeggenschap. In deze workshop onder leiding van lector Guido Walraven hoort u er meer over.

Workshop 4 – Van lief project naar bestaand beleid
Veel (bewoners)initiatieven ontstaan buiten de reguliere beleidskolom en hebben bij aanvang de charme van een eiland. Veel van die initiatieven evolueren en zoeken dan hun plek in het grotere geheel. Zo moesten de gebruikers van De Ketel, een oud schoolgebouw in het Haagse Laakkwartier, zich na verloop van tijd gaan verantwoorden richting gemeentelijke kaders. In een ingewikkeld proces leerden ze om hetgeen lokaal waardevol is te verwoorden in termen die er bestuurlijk toe doen. In Meppel staat men bij het project De Geweldige Wijk voor dezelfde opgave. Om iets aan de armoede(stress) te doen is door een groot aantal partijen een app ontwikkeld waarin kwetsbare huishoudens hulpvragen kunnen stellen aan stadsgenoten die hun tijd, spullen of talenten willen delen. Na de succesvolle, gesponseerde startfase is het nu de vraag hoe deze pilot is om te vormen tot regulier beleid. Een workshop onder leiding van lector Vincent Smit over eigenaarschap, waardebepaling en lokale besluitvorming.

Wanneer
Donderdag 19 september 2019
13.15 uur – 16.45 uur
Inloop vanaf 13.00 uur en aansluitend is er een borrel

Locatie
Haagse Hogeschool, Johanna Westerdijkplein 75, Den Haag
(op loopafstand van station Den Haag HS (Hollands Spoor)

Organisatie
Het congres wordt georganiseerd door Platform Stad en Wijk in samenwerking met Platform 31, Platform STAD en de VNG.

Aanmelden
Toegang is gratis. U dient zich wel aan te melden via onderstaand formulier.
! DOOR DE GROTE BELANGSTELLING IS ER OP DIT MOMENT EEN WACHTLIJST !